Hpv Aşısı Rahim Ağzı Kanseri

HPV aşısı, HPV virüsüne karşı koruma sağlayan, yaşa bağlı olarak iki ya da üç doz halinde yapılan ve HPV enfeksiyonlarının genital siğil ya da kansere yol açmasını önleyen aşıdır.

HPV 200’den fazla çeşidi olan bir virüs grubudur. Bunların bazıları vajinal, anal ve oral ilişki ile bulaşır. Cinsel yolla bulaşan HPV tipleri düşük ve yüksek riskli olmak üzere 2 gruba ayrılır:

• Düşük risk grubu HPV tipleri: Çoğunlukla enfeksiyona neden olmazlar. Bazı düşük risk grubu tipler genital bölge, anüs ve ağız etrafında siğile (kondilom) neden olabilirler.

• Yüksek risk grubu HPV tipleri: Çok çeşitli kansere neden olabilirler. 14 tane yüksek risk grubu HPV tipi var. Bunlar 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52,56, 58, 59, 66 ve 68. Bunlardan 16 ve 18 HPV’ye bağlı kanserlerin en çok nedenleridir.

Cinsel olarak aktif kişilerin tamamına yakını HPV ile karşılaşır ve bunların % 50’si yüksek riskli grup ile olur. Hem kadın hem de erkekler HPV nedeniyle kansere yakalanabilir. İmmün sistem HPV enfeksiyonunu baskıladığı için çoğu zaman kansere neden olmaz.

Yüksek riskli gruplar uzun süre tedavi edilmeden kalırsa kanser oluşumu başlayabilir. HPV aşısı genital kanser ve siğil oluşumunu önemli oranda azaltır.

HPV’nin neden olduğu kanserler

HPV enfeksiyonuna uzun süre maruz kalındığında serviks (rahim ağzı), vulva, vajen, anüs, penis ve orofarinks (dilin üçte bir arka kısmı, yumuşak damak, boğazın yan ve arka duvarı ve tonsilleri kapsayan ağızın arka bölümünü içeren boğaz kısmı) bölgelerinde kansere neden olur. HPV bu bölgedeki iç yüzeyleri kaplayan skuamöz hücreleri etkiler. HPV nedeniyle gelişen bazı servikal kanser serviks bezlerinden kaynaklanan adenokanselerdir.

HPV nedeniyle gelişen kanserler

• Servikal Kanser: Gerçekte servikal kanserlerin tamamı HPV nedeniyle olan kanserlerdir. Düzenli rahim ağzı incelemesi (smear testi ve HPV taraması) kanser öncesi oluşumların yakalanıp tedavi edilmesini sağlar. Servikal kanser hızı gittikçe tarama yapılması nedeniyle azalmakta.
• Orofarinjeal Kanser: Boğazda gelişen kanserlerin %70 sebebi HPV enfeksiyonudur. Maalesef bu bölge kanserlerinde artış görülmekte.
• Anal Kanser: %90 sebep HPV enfeksiyonu. Erkeklerde kadınlara göre 2 kat daha fazla
• Penil Kanser: Yaklaşık %70 sebep HPV enfeksiyonu.
• Vajinal Kanser: Çok nadir olup %75 sebep HPV.
• Vulvar Kanser: %70 sebep HPV enfeksiyonu.

Yüksek riskli HPV enfeksiyonu kadınları %3, erkeklerin % 2’sinde kansere yol açmakta. Dünyadaki kanserlerin %5 i HPV kaynaklı. Az gelişmiş ülkelerde rahim ağzı kanseri kansere bağlı ölümlerde ikinci sırada.

HPV nasıl yayılır?

HPV cinsel birliktelik sırasında kolayca çiftler arasında birinden diğerine geçer. Cilt cilde temasta vajen, penis, ağız veya anüs teması ya da ortak kullanılan eşyalarla kolayca geçer. Prezervatif HPV geçişini azaltır ama tamamen engellemez.

HPV enfeksiyonunda belirtiler olur mu?

HPV enfeksiyonu genellikle bulgu vermez. HPV nedeniyle oluşan prekanseröz (kanser öncesi) lezyonlar belirti vermez. Bu yüzden düzenli tarama testleri önemlidir. Diğer bölgelerdeki prekanseröz lezyonlar kaşıntı ve kanamaya neden olabilirler.

HPV enfeksiyonunu önlemek için HPV aşısı?

HPV aşılarından Gardasil’in yurtdışında 9 ülkemizde 4 tipine karşı koruma sağlamakta. Bunlardan 2 tanesi düşük risk grubunda olup ancak en fazla siğil yapan 6 ve 11 tipi ile Türkiye’de 16, 18 yurtdışında diğer beş tane daha yüksek risk grubuna karşı koruma sağlamaktadır.

HPV aşısının 4’lüsü bile % 70 oranında yeni enfeksiyonlara koruma sağlarken var olan enfeksiyonlarda tedavi edici özelliği yoktur. En etkili koruma 9-12 yaş aralığında yapıldığında elde edilmekte ve 9’lu aşıda bu dönemde HPV’ye bağlı kanserlere karşı koruma %90’lara çıkmakta.

HPV aşısı kimlere yapılır?

Gardasil’in hem kız hem de erkeklerde 9-12 yaşlarında yapılması önerilir. Erkeklerin ve kızların beraber aşılanması boğaz, anal ve ağız kanserlerinin önlenmesinde çok fayda sağlar.

15 yaşından önce yapılan aşılamalarda 2 doz yeterli korumayı sağlamakta. Daha ileri yaşlarda da HPV bulaşması olmayanlara da aşı yapılması kesinlikle faydalı olacaktır. 15 yaşından sonra 3 doz önerilmesine rağmen son zamanlarda yapılan çalışmalarda 2 doz da yeterli olarak tespit edildi.

HPV için tarama

HPV taraması için şikâyet ya da bulgu beklemeye gerek yok. Taramanın amacı dokuda kanser olmadan önce oluşan prekanseröz değişiklikleri yakalamak.

Serviks için yapılan tarama düzenli olarak yapılan tarama grubundadır. Tarama için Pap-smear ve HPV tiplendirme yapılır. Anormal smear testi ve HPV tespitinde tedavi planlanır.

Yüksek riskli kişilerde (HIV +, anal ilişkisi olan gibi) anal Pap-smear testi yapılabilir. Orafarenjial bölge için yapılan standart tarama testi yok.

HPV nasıl kanser yapar?

Yüksek riskli HPV hücre içine yerleştikten sonra o hücrenin diğer hücreler ile iletişimini keser. Bu hücreler kontrolsüz olarak büyümeye başlar. Normal şartlarda bu anormal hücreler immün sistem tarafından tespit edilip yok edilir. Bu tespit edilip yok edilmede sorun olduğunda çoğalma hızlanır. Bazı durumlarda 10-20 yıl sonra bile enfekte hücre kanser hücresine dönüşüp servikal kansere neden olabilmekte.

Yüksek riskli HPV ile enfekte olan hücrelerin kansere dönüşmesine sebep olan faktörler var. Bunlar:

• HPV tip 16-18 gibi çok saldırgan tip ile enfeksiyon olması. Bu tipler tespit edildiğinde mutlaka kolposkopi ile inceleme yapılmalı.
• Sigara kullanımı
• İmmün sistem zayıflığı olması veya buna yol açacak sebeplerin varlığı

HPV Tedavisi

HPV enfeksiyonu için herhangi bir tedavi olmamakla birlikte prekansöeröz doku tespitinde tedavi planlanır.

Servikal prekanseröz tespit yapıldığında LEEP veya konizasyon yapılarak anormal doku çıkarılır. Çıkacak olan patoloji sonucuna göre tedavi sonlandırılır ya da devam edilir.

Diğer bölgelerde tedavi yüzeysel krem, cerrahi olarak çıkarılma, krioterapi ya da lazer ile tedavi yapılabilir.

Bunlara ek olarak yeni tedavi yöntemi olarak immünoterapi yapılabilir.