Çikolata kisti (Endometrioma) nedir?

Çikolata kisti (Endometrioma), yani en sık bilinen adıyla çikolata kisti yumurtalıklarda gelişen endometrial dokunun kist oluşturmasıdır. Çikolata kisti denmesinin sebebi kist içinde adet kanının birikmesi ile koyu kahverengi bir sıvının kist içini doldurması sonucunda oluşan görüntü sebebiyledir.

Çikolata kisti çok nadir durumlar haricinde iyi huylu olup tek ya da her iki yumurtalıkta da olabilir.

Çikolata kisti (Endometrioma) tanısı

Endometrioma tanısı şikayetlerden şüphelenildiğinde ve infertilite yani kısırlık sorunu varsa muayene ve diğer tanı teknikleri kullanılarak yapılır.

Ultrason: Kist tanısı koymakta oldukça fazla işe yararken endometrioma olmadan endometriozis tanısı koymakta çok faydalı değildir. Pelvik muayene sırasında kist tespit edilebilir fakat ultrason ile bu kistin daha çok görülen basit kist, folikül kisti, dermoid kist, korpus luteum kisti, kistadenom mu yoksa endometriomamı olduğunu ultrason ile ayır edebiliriz.

Biyopsi: Ultrason eşliğinde ince iğne biyopsisi kist içeriği hakkında net bilgi edinmemizi ve kistin tanısını kesinleştirmemizi sağlar.

Laparoskopi: Hem tedavi hem de alınan kist dokusunun patolojik olarak incelenmesi ile kesin tanı koymamızı sağlar.

Çikolata kisti (Endometrioma) bulguları

Endometriomada şikâyet olabilir de olmayabilir de. Eğer belirti olursa endometriozis ile aynı bulguları verir. Bu şikayetler:

Ağrılı adet dönemleri
Adet dönemi dışında kasık ağrıları
Düzensiz adet dönemleri
Adet döneminde fazla kanama
İlişkide ağrı

Endometriomanın oluş nedeni net olarak bilinmiyor. Endotriozisdeki gibi teorilerden biri retrograd mensturasyon yani adet kanının rahim ağzından vajene dökülmek yerine tüpler aracılığı ile karın boşluğu ve yumurtalıklar üzerine dökülmesi ve bunun sonucunda adet kanı içindeki endometrial hücrelerin buraya yerleşip kist oluşturması.

Çikolata kisti yapılan araştırmalarda endometriozisli kadınların %17-44’ü arasında tespit edilmiştir.

çikolata kisti nedir

Çikolata kisti (Endometrioma) komplikasyonları

Kısırlık
İdrar yolları ve bağırsaklarda yapışıklıklara bağlı tıkanıklık
Kronik pelvik ağrı
Çok nadir over kanseri gelişmesi
Tüp bebek tedavisinde zorluk

Endometriomanın en önemli komplikasyonlarından biri de kist patlamasıdır. Kist patlamasında olduğunda:

Ateş ve kusma ile birlikte ağrı
Ani şiddetli karın ağrısı
Halsizlik, baş dönmesi, zayıflık
Sık sık soluma
Kanama

Endometrioma kist patlamasında kistin olduğu tarafta şiddetli karın ve kasık ağrısı olur. Bilinen çikolata kisti varsa bu şikayetler olursa kist patlaması ihtimali nedeniyle acil muayene ve sonrasında ameliyat gerekebilir.

Kısırlık endometriosizde sık görülür. Endometriozis ve çikolata kisti olan kadınlarda % 50 ye kadar kısırlık görülür. Kısırlık sorunu olan kadınların yaklaşık % 30’unda endometriozis tespit edilir.

Çikolata kistinde kısırlığın sebebi net olmamakla birlikte bununla ilgili akla gelen sebepler:

Kist hormonlarda yaptığı değişiklik nedeniyle yumurtalık rezervini azaltıp yumurtanın döllenmesini engelleyebilir.
Endometrioma nedeniyle oluşan inflamasyona sebep olan sitokinler yumurta ve spermin fonksiyonlarını bozarak döllenmeyi zorlaştırır.
Oluşan kimyasallar nedeniyle embriyonun yaşama kabiliyeti azalır.

Çikolata kisti (Endometrioma) tedavisi

Endometrioma tedavisi şikayet, yaş ve isteğe yani çocuk veya şikayetlerden kurtulma isteğine göre değişir. Tedavide izlenen yollar:

Gözlem ve Takip: Kist tespit edilmiş ama herhangi bir şikayet oluşturmuyor ve çocuk isteği yoksa belirli aralıklarla kontrol muayene olmak şartıyla sadece takip edilir.

İlaç Tedavisi: Rahim içindeki endometrium dokusu gibi emdometrioma da adet döngüsü boyunca östrojen ve progesteron değişimlerine cevap verir. Çocuk isteği yoksa kanama miktarını azaltmak için doğum kontrol hapları ve ağrıları azaltmak için ağrı kesici kullanılabilir.

Cerrahi: Overlerin alınması (ooferektomi) kesinlikle bir tedavi şekli değildir. Çok ağrısı olanlarda, kistin fazla büyüdüğü durumlarda ( 4 cm üzeri), kanser şüphesi olduğunda, kronik şiddetli kasık ağrısında ve kısırlık sorunu olduğunda cerrahi tedavi uygulanabilir. Laparoskopi ile kist çıkarılabilir.

Overden kist çıkarılması çok iyi planlanmalı. Kist ile birlikte sağlıklı yumurtalık dokusunun çıkarılması over rezervini azaltabilir. Diğer taraftan endometrioma alınmadan yumurta toplama işlemi yapıldığında enfeksiyon ihtimali artar.

Tüp bebek tedavisi planlandığında endometriomanın alınması tercih edilmez. Kistektomi sonrasında elde edilecek yumurta sayısında azalma olacaktır. Ancak tüp bebek tedavisi yapılacak olsa bile cerrahi tedavinin gerekli olduğu durumlar vardır.

Endometrioma yumurta toplanmasına engel olabilir
Yumurta toplamada endometrioma rüptüre olabilir ve enfeksiyon gelişebilir
Yumurta büyütme işlemi (ovulasyon indüksiyonu) ciddi ağrıya sebep olabilir
Tetkiklerde kanser ihtimali arttığı durumlar

Çikolata kisti (Endometrioma) için sık sorulan sorular

Endometrioma nedir?

Endometrioma yumurtalık içinde oluşan içşinde endometrial doku olan bir çeşit yumurtalık kistidir. Çikolata kisti denme sebebi ise adet kanamaları sırasında kist içine olan kanamanın koyu kahverengi olması nedeniyledir.

Endometriomanın sebebi nedir?

Kesin sebebi bilinmemekle beraber adet kanaması döneminde rahim içindeki kanın tüplerden karın içine akarak içindeki endometrium hücrelerinin yumurtalıklara yapışıp orada kist oluşturması

Endometrioma tedavisini kim yapar?

Kadın doğu uzmanı hem takip, ilaç tedavisi hem de gerekiyorsa ameliyatını yapar

Çikolata kisti nedir?

Endometriomanın diğer adıdır.

Çikolata kisti kansere dönüşür mü?

Çok nadir olmakla birlikte çikolata kisti zemininden yumurtalık kanseri gelişebilir.

Çikolata kisti ameliyatının riski var mı?

Bütün ameliyatlarda olan risklerin dışında çikolata kistinde ve endometrizozis de tüp ve barsakların yapışma derecesine göre barsak delinmesi ve kist çıkarılmasında sağlıklı yumurtalık dokusunun da alınmasına bağlı olarak over rezervinde azalma olabilir.