Frengi (Sifiliz) Belirtileri, Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Frengi (sifiliz), genellikle cinsel yolla bulaşan Tripona Pallidum denen bir bakterinin neden olduğu bir enfeksiyondur. Hastalık genital bölge, ağız ve rektumda şankır adı verilen ağrısız çıban olarak başlar. Çoğu zaman dikkat çekmeyen bir yaradır. Enfeksiyon bu yaraya direk temas ile kişiden kişiye veya bu yaraya temas eden çamaşırı ortak kullanarak bulaşır.

İlk yaradan sonra enfeksiyon yıllarca inaktif olarak kalabilir. Erken dönemde sifiliz sadece penisilin ile tedavi edilebilir. Tedavi olmazsa sifiliz kalp, beyin ve diğer organlarda hasara neden olarak hayati tehlike oluşturur. Sifiliz gebelik süresince ve doğumda anneden bebeğe de geçer.

2016 yılında ABD de 88.000 den fazla frengi vakası bildirilmiş. Daha önceki yıllara göre muhtemelen eşcinsel ilişki nedeniyle erkekeler arasındaki yaygınlığı aratarken kadınlar arasında azalmış.

Frengi (Sifiliz) Bulgu ve Evreleri

Frengi 4 evreden oluşmaktadır. En fazla enfeksiyon ilk 2 evrede olmaktadır. Sağlık için en çok sorun yaratan dönem ise 3. evredir.

• Primer (birinci)
• Sekonder (ikinci)
• Latent
• Tersiyer (üçüncü)

Primer Sifiliz

Bakteri ile temastan 3-4 hafta sonra bulgular ortaya çıkmaya başlar. Şankır adı verilen küçük yuvarlak yara olarak başlar. Yara ağız rektum ya da genital bölgede bakterinin vücuda ilk girdiği yerde başlayıp, ağrısız ve bulaşıcılığı çok fazladır.

Bakteri ile temastan 3-4 hafta sonra bulgular ortaya çıkmaya başlar. Şankır adı verilen küçük yuvarlak yara olarak başlar. Yara ağız rektum ya da genital bölgede bakterinin vücuda ilk girdiği yerde başlayıp, ağrısız ve bulaşıcılığı çok fazladır.

Şankır bakterinin bulaşmasından çoğunlukla 3 hafta sonra ortaya çıkmasına rağmen ilk yaranın görülmesi 10 ile 90 gün içinde olabilir. Sifiliz yaraya direk temas ile bulaşır.

Şankır tedavi edilmese bile 3-6 hafta içinde kendiliğinden kaybolur.

Sekonder Sifiliz

Sifilizin ikinci döneminde deri döküntüleri ve boğazda faranjit (boğaz yangısı) olur. Döküntü bütün vücütta olabilmesine rağmen genelikle avuç içi ve ayak tabanında olup kaşınmaz. Genital bölge ve ağızda bazen bu döküntüler siğil benzeri lezyonlar eşlik edebilir. Döküntüler sönüp kaybolur ve çoğu kişi farkına varmaz.

Sekonder sifilizin diğer bulguları:

• Başağrısı
• Şişmiş lenf nodları
• Yorgunluk
• Ateş
• Kilo kaybı
• Saç dökülmesi
• Eklem ağrıları

Tedavi olsun olmasın bu şikâyetler kaybolur. Tedavi edilmezse frengi ilerler. Sekonder sifiliz başka hastalıklarla çok sık karıştırılır.

Latent Sifiliz

Sifilizin üçüncü dönemi latent yani gizlenmiş dönemdir. Primer ve sekonder dönem bulguları kaybolur ve bu dönemde hemen hemen hiç b,ir bulgu kalmaz. Tersiyer sifiliz başlayana kadar bu dönem yaklaşık 4 yıl sürer.

Tersiyer (Geç) Sifiliz

Frenginin son dönemi tersiyer sifiliz tedavi olmayan hastaların %15-30’unda görülür. Tersiyer sifiliz bakterinin ilk bulaşmasından yıllar sonra gelişir. Bu dönemde hayati tehlike vardır. Tersiyer sifilizde gelişen bulgular:

• Körlük
• Sağırlık
• Hafıza kaybı
• Ruhsal hastalıklar
• Kemik ve yumuşak doku hasarı
• Nörolojik hastalıklar
• Kalp hastalığı
• Nörosifiliz

Nörosifiliz: Sifilizin herhangi bir döneminde beyin ve sinir sistemi tutulumu olabilir. Nörosifilizde oluşabilecek sorunlar:

• Baş ağrısı
• Menenjit
• Felç
• Duyma kaybı
• Görme problemleri ve körlük
• Bunama
• Ağrı ve ısı hissi kaybı
• Erkeklerde impotans
• İdrar kaçırma

Gomlu Sifiliz: Yumuşak doku, cilt, kemik ve iç organlarda gom adı verilen yumuşak tümör benzeri oluşumlar tersiyer sifiliz döneminde görülebilir.

Kardiyovasküler Sifiliz: Kalp ve aortta anevrizmalar oluşturarak ani ölümlere sebep olabilir.

Konjenital Sifiliz: Sfiliz olan annelerde bebek anne karnında veya doğum sırasında bakteriyi kapabilir. Bazı nadir olarak ayak ve ellerdeki döküntüler hariç konjenital sifilizli bebeklerin çoğunda hiçbir bulgu olmaz. Daha sonra sağırlık, diş bozuklukları ve burunda tıkanıklıklara yolaçan semer burun gelişir.  Konjenital sifilizli bebekler çok erken doğabilir, anne karnında veya doğum sonrası ölebilir.

Frengi (Sifiliz) Tanısı

Frengi tanısı için şankırdan alınan örneğin incelenmesi ya da kan testi gerekir. Eğer boğaz yangısı varsa boğazdan alınan örnekte bakteri araştırılabilir. Tersiyer sifiliz döneminde belden sıvı alınarak incelenir. Bu işlem sırasında alınan sıvıda bakteri tespit edilir.

Sifilizin ilk dönemi şikayetleri kolaylıkla artlanabilir. Kimlere sifiliz testi yapmamız gerekir:

• Sifiliz şüphesi olan biriyle ilişkisi olan
• Hamilelere
• Seks işçilerine
• Prezervatif kullanmadan birden çok kişiyle ilişkisi olan ve bu kişilerle ilişkisi olanlara
• Eşcinsellere

Frengi şüphesi olanlara diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklarında testleri de mutlaka yapılmalı.

Frengi (Sifiliz) Tedavisi

Primer ve sekonder sifilizin tedavisi penisilin ile kolayca yapılır. Penisilin dünyada en çok kullanılan antibiyotiklerdendir. Penisilin alerjisi olan kişiler doksisilin, azirtomisin veya seftriakson ile tedavi edilebilir.

Nörosifiliz gelişmiş isen tedavi hastanede yatırılarak penisilinin damardan verilmesi ile yapılır. Eğer geç sifiliz döneminde organ hasarı olmuşsa geri dönüşü olmaz. Bakteri yok edildikten sonra ağrı ve rahatsızlıkları tedavi etmeye devam edilir.

Tedaviye başlandığında cinsel olarak aktif isek partner tedavisi de mutlaka yapılmalı. Tedavi bitene kadar cinsel ilişkiye ara verilmeli.

Frengiden (Sifiliz) Korunma

Cinsel ilişki olacaksa mutlaka korunmaya dikkat edilmeli. Sifilizden korunmak için:

• Mutlaka kondom kullanılmalı
• Partnerinizin cinsel yolla bulaşan hastalıklar olup olmadığı konuşulmalı
• Tek eşli olmak
• Özel eşyalar paylaşılmamalı