Kan Uyuşmazlığı

Kan Uyuşmazlığı (Rh İzoimmünüzasyon) Nedir?

Kan uyuşmazlığı fetal anemi, hidrop fetalis ve tedavi edilmezse fetal kayıp oluşan bir hastalıktır. İzoimmünizasyon aynı türden başka bir kişinin antijenlerine karşı antikor gelişmesine denir. Alyuvarlarımızda (kırmızı kan hücresi) en sık ABO ve Rh D antijeni vardır. Diğer nadir antijenler Rh Cc, K, F, M ve S alyuvarlar üzerinde olabilir. Oluşan Bu antijenler gebeliğin ilerleyen dönemlerinde ya da sonraki gebelikte fetal dolaşıma geçerek alyuvarların parçalanmasına neden olur.

Kan Uyuşmazlığı (Rh İzoimmünüzasyon) Nasıl Oluşur?

Rh izoimmünizasyon alyuvar üzerindeki antijene karşı antikor oluşması olup en sık Rh D’ye karşı gelişendir. Kan grubu Rh(-) olan annede Rh(+) bir fetus oluşursa ve bebek kanı gebelik veya doğum sırasında anne dolaşımına geçerse ya da kan transfüzyonu gibi herhangi bir nedenle Rh(+) kan dolaşıma geçerse antikor oluşumu başlar.

Oluşan antikorlar fetal alyuvar hücre duvarı üzerindeki Rh(+) antijenlerini yabancı cisim olarak kabul eder. Bunun sonucunda alyuvarlar parçalanmaya başlar ve sonucunda fetal anemi gelişir. Etkilenme genellikle ikinci ve daha sonraki gebeliklerde olur. Anemi şiddeti ilerledikçe fetal karaciğer ve dalak kırmızı kan hücresi üretimine başlar. Bunun sonuncunda ultrasonda karaciğer ve dalak ultrasonda büyük gözlenir (hepatosplenomegali). Anemi arttıkça kalp çalışma hızında artış ve sonrasında kalp yetmezliği gelişir.  Kalp yetmezliği gelişince ultrasonda pleural efüzyon, perikardial efüzyon, asit, plasentada büyüme, ciltaltı ödem ve kafa derisi altında ödem gibi bulgular gözlenir. İleri evrede fetal kalp atımı durmasına bağlı fetal kayıp olur.

Kan Uyuşmazlığında Yapılması Gerekenler Nedir?

İlk gebelik muayenesinde anne ve babanın kan grupları öğrenilir. Anne kan grubu Rh(-) ve baba kan Rh(+) olduğunda kan uyuşmazlığı ile ilgili takibe başlanır. Esas amacımız etkilenmemiş annede etkilenme olmamasını sağlamaktır.

İlk gebelik ve gebelik süresince hiçbir sorunu olmayan anne adayında 28. haftada indirek coombs testi yapılır. Etkilenme yoksa yani test negatif gelirse anti-D immünoglobülin yapılır. Doğumda bebeğin kan grubuna bakılır; Rh(-) ise herhngi bir şey yapılmaz ama bebek kan grubu Rh(+) ise sonraki gebeliklerde sorun olmasın diye doğumdan itibaren ilk 3 gün içinde anti-D immünglobüli tekrar yapılır.

Eğer gebelik süresince 28. haftadan daha önce plesanta altında kanama, karına truma, amniyosentez ya da daha farklı bir durumdan dolayı bebek kanı anne kanı ile karışma ihtimali olursa anti-D immünoglobülin yapılır ve 28. hafta itibari ile aynı program tekrar uygulanır.

Gebede Rh-D antikorları tespit edilirse fetal anemiyi önlemek için tedavi planı yapılır. Haftalık antikor miktarı tayini ve ultrason ile bebekte oluşan değişiklikler tespit edilir. Antikor titresi 1/128 üzerine geçince fetal anemi fazlalaşmış demektir. Bu durumda bebeğin haftası, kilosu kan seviyesine ve hedeflenen Hbg değerine göre bebeğe kan transfüzyonu yapılır.

Etkilenmiş annelerde yüksek doz intravenöz immünoglobülinler tedavi amaçlı verilebilir.

Uygun tedavi ile olumlu sonuç almak mümkün. Kesin tedavi mümkün olan ene erken dönemde bebeğin doğurtulmasıdır.